1928’de Walt Disney ve Ub Iwerks tarafından ortaklaşa oluşturulan çizgi sinema karakteri Mickey Mouse, neredeyse 100 yıldır dünya çapında tanınan bir sembol oldu. Kupa, sweatshirt üzere birçok nesne ve giysini de üzerinde baskısı bulunan maskot karakter, giderek genişleyen bir pazarı da yarattı.
Neredeyse bir asırdır Disney ile özdeşleştirilmiş olan Mickey Mouse, birinci defa 1928 imali kısa sinema “Steamboat Willie”de görünmüştü.
Times’ın haberine nazaran, gelecek yılın sonunda ABD’de telif hakkını kaybedecek olan Mickey Mouse, potansiyel olarak karakterin kullanıldığı farklı uyarlamalara da kapı aralayacak. Fakat telif hakkını mahkemelerde sert bir formda koruyan Disney’in tekrar de karakteri elinden bırakmayacağı sav ediliyor.
Mickey Mouse’un birinci kere göründüğü “Steamboat Willie” (1928) filmi…
DISNEY TÜM GÜCÜNÜ KULLANIYOR
Yalnızca karakterin “Steamboat Willie” versiyonu (bugünün çizimiyle karşılaştırıldığında daha ilkel bir tasvir) kamu malı oluyor, bu da rastgele bir yeni versiyonun 1928 modeline sıkı sıkıya bağlı kalması gerektiği manasına geliyor.
Disney daha evvel gücünü kamuya açık karakterlerin telif haklarını geciktirmek için kullanmıştı. 1998’de yürürlüğe giren bir yasa, şirketin telif hakkı müdafaasını genişletmek için ABD’li siyasetçilerle başarılı bir halde lobi yapmasının akabinde “Mickey Mouse Müdafaa Yasası” olarak tanındı.
Disney ayrıyeten, şirketlerin süresiz olarak yenileyebileceği karakterlerinin ticari markalarına da sahiptir. Telif hakkı, yetkisiz kopyalara karşı korurken, ticari marka, bir şirketin marka kimliğinin bir rakiple karıştırılmasını önlemek için tasarlandı. Bu nedenle, orjinal Mickey’yi kullanan rastgele bir dizaynın, Disney’den olmadığını açıkça göstermesi gerekiyor.
ABD’deki Columbia Üniversitesi’nde ders veren fikri mülkiyet hukuku uzmanı Jane C. Ginsburg da, ticari marka müdafaasının bilhassa Mickey Mouse örneğinde güçlü olduğunu zira karakterin Disney ile çok sıkı bir formda irtibatlı olduğunu söyledi.